این روزهای موزه هنرهای معاصر فلسطین به برگزاری نمایشگاهی می‌گذرد که «سال صفر» نام دارد. این نمایشگاه به همت حوزه هنری خراسان شمالی و با همکاری این موزه و جمعیت دفاع از ملت فلسطین، روز دوشنبه 25 فروردین 1404، افتتاح شد و منتخب آثار کارتون و کاریکاتور که به موضوع جنایات آشکار رژیم صهیونیستی در غزه و لبنان اختصاص دارد، به نمایش درآمد. آثار ارائه شده در این نمایشگاه، شامل 60 اثر منتخب از میان 700 اثر ارائه شده از 65 هنرمند است که از 42 کشور جهان ارسال شده است.

از جمله آثار به نمایش درآمده، 5 اثر متعلق به عماد حجاج، کاریکاتوریست اردنی فلسطینی تبار است که سال‌ها آثارش در مقابله با جنایات رژیم صهیونیست بازتابی جهانی دارد. او قلمش را همواره در رویارویی با این ظلم آشکار بر صفحه بوم می‌گرداند و زخم‌هایی که بر پیکره مردم‌اش افتاده را به زبان هنر روایت می‌کند. او رویای صلح بر سر دارد و هیچگاه سکوت نکرده، قلمش را چون صلاحی بر تن دشمن فرود آورده است. او به‌صورت خستگی‌ناپذیی سال‌هاست که روایتگر این جنایات است.

یکی از آثار به نمایش درآمده در این نمایشگاه از این هنرمند، آمبولانسی است که دریای خون از آن جاری شده و بر روی آن واژه غزه نوشته شده است. عماد در این اثر می‌خواهد بگوید که سیل خون قربانیان غزه از جنایات این رژیم جاری است، اما این رژیم تلاش دارد که خود را بی‌گناه نشان دهد و حتی کمک‌های به ظاهر بشردوستانه هم نمی‌تواند این جنایات را پنهان نماید.

تصویر دیگری که از عماد انتخاب شده، باز هم غزه را نشانه گرفته و باتلاقی که خون و اسکلت مردم بی‌دفاع در آن شناور است و تانک‌های اسرائیلی آنقدر به کشتار مردم مظلوم و بی‌دفاع ادامه دادند که خود در این باتلاق در حال غرق شدن هستند. کارل گوستاو یونگ، روانشناس اهل سوئیس معتقد است: «هنرمند مفسر رازهای روح زمانه خویش است!». حجاج تلاش دارد، روایتگر زشتی‌ها و پلیدی‌هایی در قالب کارتون باشد که حاصل جنایات غیر انسانی یک دولت برعلیه یک ملت مظلوم است. ملتی که سال‌هاست به دنبال احقاق حقوق حقه خود، جان و مال از دست داده است.

اثر دیگر عماد حجاج، ترسیم تانک اسرائیلی است که مدام برمدار مرگ می‌گردد و حرکتش جز فنا و نیستی چیزی به بار نمی‌آورد. او حرکتی چرخشی و تکراری دارد، تکراری از داستان نابودی انسان‌های بی‌پناه.

او این اثر را به سادگی ترسیم کرده، اما پیامی بزرگ به همراه دارد. خشونتی بی‌پایان، چادرهایی که محل پناه دردمندان بزرگ تاریخ انسان‌ها در عصری به اصطلاح متمدن است. گویی حتی جمجمه هم قادر به تکلم نیست و دهانش با کشتار جمعی بسته شده، اثری تکان‌دهنده از ظلمی تاریخی.

عماد در این اثر می‌خواهد با صدای بلند بگوید که مسئول این کشتار کیست و چه کسی منشاء نابودی این بخش از جهان است. او با ترسیم این تصویر، عامل نابودی و برپایی جنگ و درگیری میان ملت‌های جهان را به صورت آشکار نشان می‌دهد، بیانی هنری و ساده و در عین حال زبان گویای مردم مظلوم فلسطین.

یک تصویر دیگر از عماد در این نمایشگاه وجود دارد، آن تصویر خنجری است که بر سرزمین فلسطین وارد شده است و حکایت جنگ‌افروزی است که تمام جهان را تحت تاثیر خود قرار داده است. این اثر نیز همانند دیگر آثار حجاج، روایتی از کشته و آواره شدن کودکان، زنان و مردم بی‌پناهی است که در گوشه‌ای از دنیا حق زندگی کردن از آن‌ها صلب شده است. او خون‌هایی که به سراسر دنیا از این کشتار پاشیده را ترسیم کرده و شاید می‌خواهد بگوید که خون بی‌گناهان به سراسر جهان می‌پاشد و جهان نباید در مقابلش سکوت کند. دستی که از آن سوی کره زمین و از جایی نامعلوم! برآمده و خنجری که بر پیکره جان این مردم فرو رفته است.

عماد حجاج را بیشتر بشناسیم

عماد حجاج emad_hajjajدر سال 1967 در کرانه باختری اردن به دنیا آمد. او تحصیلات هنری خود را تا مقطع کارشناسی گرافیک در سال 1991 در دانشگاه یرموک گذراند.

عماد برادر بزرگتر اسامه حجاج Osama Hajjaj است که او نیز کاریکاتوریست سیاسی است. این دو برادر موضوع کاریکاتورهایشان چالش‌هایی است که نه تنها در کشورشان روی داده، بلکه به مسائل خاور میانه و نزاع‌های منطقه‌ای اختصاص دارد و بسیاری از اوقات آثارشان و موضوعی که به آن پرداختند، موجب شده تا بارها مورد تهدید به مرگ قرار گیرند، به‌ویژه آثاری که بر علیه داعش به تصویر کشیده بودند آن‌ها را در معرض خطر قرار داد، ولی آن‌ها همچنان به کار خود ادامه دادند و دست از هنر مقاومت برنکشیدند.

اولین کاریکاتورهای او در صفحات مشارکت خوانندگان روزنامه‌های الدستور و ثوت الشعب منتشر شد و از سال 1989 به عنوان کاریکاتوریست سیاسی در هفته‌نامه آخرین خبر مشغول به کار شد. او بین سال‌های 1990 تا 1998 برای چندین روزنامه محلی و عربی کار کرد: القدس العربی (لندن)، الوطن (قطر) و الدستور و العرب الیوم (اردن) و در هفته نامه‌های محلی: (الاهلی)، (الراسیف)، (البلاد)، (المستقبل)، (شیحان)، (الصحافی از جمله نشریاتی هستند که عماد با آن‌ها کارکرد.

در جریان «بازی‌های پان عرب»- (عربی: الألعاب العربية؛ انگلیسی: Pan Arab Games) یک رویداد چند ورزشی منطقه‌ای است که بین کشورهای جهان عرب برگزار می‌شود.- که در عمان برگزار شد، عماد کاریکاتوری را منتشر کرد که در آن به طنزی اشاره می‌کرد که ملتی می‌تواند افتخار کند که اجازه ندهد قتل‌های ناموسی ادامه یابد. این کاریکاتور در میان کشورهای عربی بازتابی گسترده داشت.

در سال 1993 کاریکاتوریست روزنامه الرای شد و تا سال 2000 ادامه داد و خدماتش قطع شد. او از سال 2000 تا اواسط سال 2004 برای روزنامه اردنی الدستور کار می کرد. او همچنین برای روزنامه های اردنی الغد و القدس العربی کار می کرد. در 1 ژوئیه 2012، او دوباره برای کار در روزنامه الرای اردن نقل مکان کرد.

او از سال 1994 عضو سندیکای روزنامه نگاران اردن و عضو آژانس کاریکاتوریست ها و طنزنویسان بوده است.

در سال 2008، نمایشگاهی از آثار او با 100 طراحی در تالار شهر راس‌العین برپا شد و سپس در نمایشگاه چراغ‌های روشنایی که توسط شورای بریتانیا حمایت می‌شد، مشارکت کرد.

در 26 اوت 2020، عماد پس از انتشار کاریکاتوری در انتقاد از توافقنامه صلح اسرائیل و امارات متحده عربی تحت قانون جرایم سایبری در اردن دستگیر شد. پس از آن مراکز محلی حقوق روزنامه‌نگاران خواستار آزادی فوری عماد شدند و عماد چهار روز بعد به دنبال وثیقه از سوی سندیکای روزنامه نگاران اردن آزاد شد.

حجاج شخصیت کارتونی ابو محجوب (به عربی: أبو محجوب) را در سال 1993 خلق کرد و از آن زمان در اردن محبوبیت پیدا کرد. ابومحجوب نماینده مردم عادی اردنی بود که دغدغه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی روزمره او را عماد به تصویر ‌کشید. او ابومحجوب را به عنوان شخصیتی ترسیم کرد که پوسترهای نامزد انتخابات پارلمانی اردن در آن سال شد. حجاج شخصیت ابومحجوب را بر اساس شوخ‌طبعی و طنزآمیز پدرش بنا کرد.

عماد حجاج برنده جایزه حسین برای روزنامه‌نگاری خلاق، بهترین کارتون سال 2001؛ برنده جایزه روزنامه‌نگاری عرب دبی در سال 2006 و برنده جایزه برای بهترین کارتون منتشر شده در مطبوعات عرب در سال 2005 برای نقاشی (شتر عربی گریان) شد و طبق مجله Arabian Business، دبی، یکی از 500 شخصیت تأثیرگذار در جهان عرب محسوب می‌شود.

عماد سوابق فعالیتی نیز در «روزنامه العربی الجدید» در لندن، «رویا تی وی» در عمان و «روزنامه الغد» در عمان را دارد.

عماد حجاج در دوسالانه کاریکاتور جهان اسلام موزه هنرهای معاصر فلسطین نیز در چندین سال قبل شرکت داشت.